Ναρκισσιστικές μητέρες
Μητέρες με ναρκισσιστικές διαταραχές
Σε μια σχέση με άτομο που εμφανίζει ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, η καθημερινότητα μοιάζει με ασταθές παιχνίδι ελέγχου και συναισθημάτων. Η βάση πάνω στην οποία λειτουργεί είναι η ναρκισσιστική τροφοδοσία — η αδιάκοπη ανάγκη για προσοχή, θαυμασμό και επιβεβαίωση. Όταν αυτή απειλείται, εμφανίζεται η ναρκισσιστική οργή, δηλαδή ο έντονος, συχνά εκδικητικός θυμός. Κι όταν ο άλλος νιώσει πως χάνει την επιρροή του, επανέρχεται με γλυκά λόγια και τρυφερότητα, προσπαθώντας να σε φέρει ξανά κοντά του.
Είναι γνωστό πλέον, πως προβλήματα αυτοεκτίμησης στην ενήλικη ζωή συνδέονται με την τραυματική σχέση που είχε ένα παιδί με τη μητέρα του. Οι ναρκισσιστικές μητέρες είναι ένα σύνθετο και συναισθηματικά απαιτητικό θέμα. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για μητέρες που εμφανίζουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που επηρεάζουν βαθιά την ανάπτυξη και την ψυχική υγεία του παιδιού τους. Τα χαρακτηριστικά κυρίως είναι:
Έλλειψη ενσυναίσθησης: Δυσκολεύονται να κατανοήσουν ή να σεβαστούν τα συναισθήματα και τις ανάγκες του παιδιού.
Έλεγχος & χειραγώγηση: Χρησιμοποιούν ενοχές, ντροπή ή φόβο για να καθορίσουν τη συμπεριφορά του παιδιού.
Εξιδανίκευση – απαξίωση: Στην αρχή μπορεί να φαίνεται υπερβολικά τρυφερή, αλλά ένα λάθος ή μια ανεξαρτησία του παιδιού φέρνουν κριτική ή απαξίωση.
Αναζήτηση επιβεβαίωσης: Το παιδί συχνά χρησιμοποιείται για να «γεμίσει» τις δικές τους συναισθηματικές ανάγκες (ναρκισσιστική τροφοδοσία).
Ανταγωνιστικότητα ή ζήλια: Μπορεί να νιώθει απειλή από την επιτυχία ή την ανεξαρτησία του παιδιού.
Οι επιπτώσεις στο παιδί από μια τέτοια μητέρα είναι:
Αίσθημα ανεπάρκειας και αμφιβολία για τον εαυτό.
Συχνή αμφισβήτηση της πραγματικότητας (gaslighting).
Δυσκολία στο να θέσει όρια και να αναγνωρίσει τις δικές του ανάγκες.
Έντονη ανάγκη για επιβεβαίωση από άλλους.
Προβλήματα σε μελλοντικές σχέσεις, λόγω φόβου εγκατάλειψης ή εξουσιαστικών μοτίβων.
Παρόλο που μια ναρκισσιστική μητέρα μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική εμπλοκή και στον γιο και στην κόρη, η μητέρα πιο συχνά βλέπει την κόρη της ως προέκταση και αντανάκλαση του εαυτού της και όχι ως κάτι ξεχωριστό. Πιέζει συχνά την κόρη να ανταποκρίνεται στις περιστάσεις όπως ακριβώς θα έκανε εκείνη. Για να κερδίσει την αγάπη και την έγκριση της μητέρας της, η κόρη προσπαθεί συνεχώς να καταλάβει πως πρέπει να συμπεριφερθεί και στερείται πραγματικής συναισθηματικής σύνδεσης. Το πιο επιζήμιο όμως είναι ότι μια ναρκισσιστική μητέρα δε δείχνει ποτέ στην κόρη της την αποδοχή γι’ αυτό που είναι κάτι που η κόρη χρειάζεται για να εξελιχθεί με αυτοπεποίθηση και σιγουριά. Το ψυχολογικό αντίκτυπο αυτής της σχέσης θα επηρεάσει την κόρη και στους υπόλοιπους τομείς της ζωής της.
Οι ναρκισσιστικές μητέρες, δημιουργούν θυμωμένα και απαιτητικά παιδιά, και κατά συνέπεια, ενήλικες οι οποίοι δεν αντέχουν τις φυσιολογικές απογοητεύσεις ή ματαιώσεις στη ζωή και στις σχέσεις. Τα όρια δεν είναι σαφή και μπερδεύονται με αποτέλεσμα το παιδί να δυσκολευτεί πολύ μεγαλώνοντας να οριοθετήσει και τους υπόλοιπους ανθρώπους. Έτσι θα είναι έδαφος χειριστικών συμπεριφορών χωρίς να καταφέρνει να τις προλαβαίνει.
Το παιδί μιας τέτοιας μητέρας δεν έχει την ευκαιρία να αναπτύξει τη δική του προσωπικότητα. Και αν το κάνει, θα αντιμετωπίσει την οργή της. Μαθαίνει να ακούει και να βλέπει τη ζωή μέσα από την μητέρα και μόλις το αναγνωρίσει θα νιώσει ότι χρειάζεται απόσταση αλλά χωρίς να ξέρει πως να το καταφέρει.
Η αναγνώριση των ναρκισσιστικών μοτίβων είναι το πρώτο βήμα για να προστατεύσεις τον εαυτό σου. Δεν είσαι υπεύθυν@ για τις συναισθηματικές ανάγκες της μητέρας σου. Η ψυχική σου υγεία, η αυτοεκτίμησή σου και η φροντίδα σου είναι προτεραιότητα.