Freeze response
Η ακινητοποίηση δεν είναι αδυναμία, αλλά ένας μηχανισμός επιβίωσης του νευρικού συστήματος.
Το freeze response είναι μία από τις φυσιολογικές αντιδράσεις του νευρικού συστήματος στον κίνδυνο, μαζί με το fight (μάχη) και το flight (φυγή). Η αντίδραση «παγώματος» είναι ένα φυσικό ένστικτο επιβίωσης, μέρος της αντίδρασης του σώματος στο τραύμα, όπου το νευρικό σύστημα συχνά εμφανίζεται ως «κολλημένο», μουδιασμένο ή απενεργοποιημένο όταν αντιμετωπίζει αντιληπτό κίνδυνο, ακόμα κι αν δεν συμβαίνει εκείνη τη στιγμή. Περιλαμβάνει υψηλή μυϊκή ένταση, ταχυπαλμία και υπερεπαγρύπνηση, αλλά με αδυναμία κίνησης, και μπορεί να εκδηλωθεί στην καθημερινή ζωή ως αίσθημα αποσύνδεσης.
Όταν το σώμα αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να παλέψει & δεν μπορεί να φύγει, τότε επιλέγει την ακινητοποίηση ως τρόπο προστασίας. Το freeze δεν είναι επιλογή. Είναι αυτόματη νευροβιολογική απάντηση.
Πώς εκδηλώνεται;
Το freeze μπορεί να μοιάζει με:
αδυναμία να μιλήσεις ή να αντιδράσεις. Φυσική ακινησία χωρίς την ικανότητα δράσης.
«κενό» στο μυαλό. Μούδιασμα, θολή σκέψη ή αίσθηση αποσύνδεσης από το σώμα.
βαρύ σώμα, κόπωση, υπνηλία.
καθυστέρηση στην επεξεργασία όσων συμβαίνουν. Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων ή αίσθημα εγκλωβισμού.
Συχνά οι άνθρωποι λένε: «Ήξερα τι ήθελα να πω, αλλά δεν έβγαινε».
Γιατί συμβαίνει;
Το freeze συνδέεται συχνά με:
πρώιμα τραυματικά βιώματα. Συχνά προκαλείται από παρελθούσες τραυματικές εμπειρίες, ειδικά στην παιδική ηλικία όπου ένας φροντιστής ήταν ταυτόχρονα πηγή παρηγοριάς και απειλής.
συναισθηματική παραμέληση
σχέσεις όπου η έκφραση τιμωρούνταν
χρόνιο άγχος ή ανασφάλεια. Μπορεί να ενεργοποιηθεί από εργασιακό άγχος, συγκρούσεις σχέσεων ή ισορροπία στη ζωή, οδηγώντας σε αίσθημα υπερφόρτωσης.
Το σώμα έμαθε ότι η ακινησία είναι πιο ασφαλής από την έκθεση.
Πώς “ξεπαγώνουμε” αργά και ήρεμα;
Η έξοδος από το freeze δεν γίνεται με πίεση ή λογική. Βοηθούν:
ήπια κινητοποίηση του σώματος, ακόμα και μικρές κινήσεις όπως το κούνημα των δακτύλων μπορούν να βοηθήσουν στην απελευθέρωση της έντασης.
αναπνοές με έμφαση στην εκπνοή
αίσθηση ασφάλειας στη σχέση
ψυχοθεραπεία με έμφαση στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος. Η συνεργασία με έναν θεραπευτή για την κατανόηση και την επεξεργασία του παρελθόντος τραύματος μπορεί να βοηθήσει στο να διακρίνουμε τις προκληθέντες αντιδράσεις από την τρέχουσα πραγματικότητα.
τρόπος ζωής: Η τακτική άσκηση, ο καλός ύπνος, η ισορροπημένη διατροφή και οι ισχυρές κοινωνικές συνδέσεις βοηθούν στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος.
Δεν χρειάζεται να γίνεις πιο δυνατός. Χρειάζεται να νιώσεις πιο ασφαλής. Είσαι ένα νευρικό σύστημα που έμαθε να προστατεύεται. Και αυτό μπορεί να αλλάξει — με κατανόηση, όχι με κριτική.